Medeelel zui

Хүннү гүрэн Албан ёсоор МЭӨ 209 оноос буюу Модун шаньюү ор сууснаас энэ гүрний он тооллыг тооцдог. Эртний төрт улсуудын нэгд зүй ёсоор оруулдаг. Хүннү гүрэн засаг захиргааны гурван хэсэгтэй байсны төвийн хэсгийг шаньюү өөрөө захирч байжээ. Зүүн хэсгийг жүки ван, баруун хэсгийг лүли ван захирч байв. Шаньюү болон вангууд түмтүүдийг шууд удирддаг байсан бол түмт нь цаашаа мянгатад, мянгат нь зуутад, зуут нь аравтад хуваагддаг байж. Хүннү гүрэн нийт 24 түмттэй байсан мэдээ байна. Модуны үед Хүннүгийн цэргийн зохион байгуулалт маш боловсронгуй байсныг Хятадын сурвалж бичгүүдэд хангалттай тэмдэглэ...

Халхын дөрвөн аймаг нийлж тусгаар тогнолоо сэргээн Богд хаант Монгол улсыг байгууллаа. Энэ үед Халх гэдэг ойлголтонд халхын дөрвөн аймаг ба шавиуд багтаж байсан юм. Сэцэн хан аймаг 24 хошуунаас гадна, Эрдэнэ ялгуулсан хутагт, Ачит дархан Егүүзэр хутагт гэсэн 2 шавьтай. Түшээт хан аймаг 22 хошуутай бол Сайн ноён хан аймаг мөн 22 хошуунаас гадна Зая бандит хутагт, Эрдэнэ бандит хутагт Чин сүжигт номуун хан, Нар банчин хутагт, Ноён хутагт, Наран хутагт, Эрдэнэ хан хутагт гэсэн долоон шавьтай аж. Засагт хан аймагт 18 хошуу, Жалханц хутагт, Ялгуулсан хутагт, Номуун хан гэсэн 3 шавь хамарна. Ингээд...

Одоогийн Хятадын нутагт тэр үед шинээр үүссэн Хань Улс Модун шаньюүд алба гувчуур барьж байсан төдийгүй хааны ургийн гүнжийг түүнд "яньжи" болгон өгч байжээ. Хүннүчүүд байлдааны тактиктаа одоогийн тусгай албадын нууц аргыг хэрэглэж байсан нь сонирхол татдаг. Модун шаньюү Хань улсаас ирсэн элчид өөрийн армийг үзүүлэхдээ зөвхөн сул дорой болон хөгшин настай хүмүүсээ харуулаад явуулсан жишээ бий. Модун шаньюү МЭӨ 174 онд таалал болсноос хойш ч 100 гаруй жил хүннү нар Төв Азид ноёрхсон хэвээр байв. Манай эриний он тооллын эхэн, манай эриний өмнөх тооллын сүүл үед Хүннү гүрэн дотоодын тэрсэлдээн, г...

Он тооллын 1206 он. Олон саад бэрхшээлийг туулан, олон найз нөхөдтэй болсоноор Тэмүүжин тал нутаг дахь тархай бутархай олон овог аймгуудыг нэгтгэн Их Монгол улсыг байгуулан хаан ширээнд өргөмжлөгдөн Чингис хаан нэрийг хүртэв. Хэдийгээр тэрээр хатуу ширүүн цагт хүнд бэрхийг туулан өсч хүмүүжсэн ч өндөр ёс суртахуунтай, хатуу зарчимч, бусдын тусыг мартдаггүй, аав, ээж, ахан дүүсээ хүндэлдэг, нөхөрлөлдөө үнэнч, ханьдаа халамжтай, нөхөртөө түшигтэй, өвөг дээдсээ асардаг, өнчин ядуусыг тэтгэдэг, ажилсаг, хөдөлмөрч, тэвчээр хатуужилтай, бат итгэл үнэмшилтэй, өөдрөг ариун сэтгэлтэй болон төлөвшсөн ...